Stiùireadh - Modh-gearain

Tha NatureScot a’ cur roimhe seirbheisean luchd-cleachdaidh aig ìre àrd a sholar. Tha sinn a' cur luach ann an gearanan agus bidh sinn gan cur gu feum airson ar leasachaidh. 

Ma thèid rudeigin ceàrr no mura h-eil sibh sàsaichte leis na seirbheisean againn, leigibh fios. Tha sinn a’ mìneachadh a’ mhodh-gearain againn an seo agus mar a chuireas sibh gearan an cèill. Tha an stiùireadh seo cuideachd ag innse na bu chòir dùil a bhith agaibh bhuainn. 

Dè th’ ann an gearan?

Tha NatureScot a' mìneachadh gearain mar a leanas: 'Nuair a tha mì-riarachadh ann le neach, no barrachd na aon duine, sa mhòr-shluagh mu ghnìomh no cion-gnìomha NatureScot, no mun ìre de sheirbheis le no às leth NatureScot.'

Dè na gearanan a dh’fhaodas togail?

Faodar gearanan a chur an cèill mu chùisean a leithid:

• dàil le freagairtean air ceistean
• fàilleadh ri linn liubhairt seirbheis
• ìrean seirbheis
• am poileasaidh againn
• giùlan neach-obrach no mar a bhathar a’ dèiligeadh ri neach-cleachdaidh
• mur an robh sinn a’ cumail ri modh-obrach mar bu chòir

Faodaidh sibh ur gearan a chur an cèill mu chòrr is aon seirbheis no mu chuideigin a tha ag obair às ar leth.

Dè na h-adhbharan gearain ris nach gabhar?

Tha cuid a chùisean ann ris nach fhaod sinn dèiligeadh tron mhodh-ghearain againn, a leithid:

• iarrtas seirbheis àbhaisteach airson a’ chiad uair
• iarrtasan airson airgid-dìolaidh
• cùisean le còir ath-thagraidh nan lùib, mar eisimpleir ma dhiùltas sinn cead airson obrach aig Ionad de Shuim Shònraichte Shaidheansail (SSSI) no mar a thathar a' cur an cèill ann an Achd nam Fiadh (Alba) 1996 (ath-leasaichte).

Ma tha modhan-obrach no còraichean ath-thagraidh ann a leigeas leibh a’ chùis fhuasgladh, bheir sinn fiosrachadh is comhairle dhuibh airson ur cuideachaidh.

Cò dh’fhaodas cùis-gearain a thogail?

Faodaidh duine sam bith cùis-gearain a thogail leinn, a' gabhail a-steach riochdaire neach nach eil sàsaichte leis an t-seirbheis againn. Leughaibh an earrann 'Cuideachadh airson ur cùis-gearain a thogail' cuideachd. 

Ciamar a thogas mi cùis-gearain?

Faodaidh sibh cùis-gearain a thogail aig aon de na h-oifisean againn, air a' fòn, air post-d, ann an litir no tron fhoirm air loidhne againn.

Nuair a thogas sibh cùis-gearain, innsibh dhuinn:

• ur n-ainm slàn is seòladh/àireamh airson an dòigh conaltraidh a b' fheàrr leibh
• tuairisgeul cho mionaideach ’s a ghabhas air a’ chùis
• na chaidh ceàrr
• mar a dh'iarradh sibh gun toireamaid fuasgladh air a’ chùis.

Faodaidh sibh ur cùis-gearain a chur an cèill sa Ghàidhlig. 

Dè thachras an dèidh dhomh gearan a chur an cèill?

Tha sinn airson fuasglaidhean a lorg do chùisean-gearain gu luath is faisg air an àite san deach an t-seirbheis a liubhairt. Dh'fhaodadh gun tèid leisgeul a chur an cèill ann an làrach nam bonn agus mìneachadh, ma tha e soilleir, gu bheil rudeigin air a dhol ceàrr, agus gnìomh ga chur an sàs sa bhad airson an duilgheadas fhuasgladh.

Innsidh sinn dhuibh cò tha a’ dèiligeadh le ur cùis-gearain.

Tha dà ìre an lùib a’ mhodh-ghearain againn:

Ìre a h-aon - fuasgladh ann an làrach nam bonn

Nuair nach fheumar cùis-gearain a rannsachadh gu ìre mhòr sam bith, bidh fuasglaidhean ann an làrach nam bonn ag amas air cùisean-gearain a rèiteachadh gu luath. Bidh sinn ag amas air seo a dhèanamh taobh a-staigh 5 làithean-obrach. 

Mur an tèid againn air ur cùis-gearain a rèiteachadh taobh a-staigh 5 làithean-obrach cuiridh sinn fios thugaibh airson bruidhinn ribh mu na roghainnean. Am measg dh'fhaodadh gun rachadh an ceann-latha a shìneadh no, mas e is gu bheil a' chùis nas toinnte na bha dùil againn aig an toiseach, dh'fhaodadh gun gabhadh rannsachadh nas mionaidiche (Ìre 2) a dhèanamh.

Ìre a dhà — rannsachadh

Bidh Ìre 2 a' dèiligeadh ri trì suidheachaidhean gearain: 

• cùisean nach deach rèiteachadh aig Ìre 1
• cùisean toinnte is far a bheil e follaiseach sa bhad gum bi rannsachadh mionaideach a dhìth
• cùisean anns am bi àrd-luchd-stiùiridh an sàs

Nì sinn na leanas aig Ìre 2:

• leigidh sinn fios taobh a-staigh 3 làithean-obrach gu bheil ur cùis-gearain againn
• far a bheil e iomchaidh, bruidhnidh sinn ribh mun chùis-ghearain gus an tuig sinn carson a tha sibh fhathast mì-riaraichte is am fuasgladh a tha sibh a’ sireadh
• cuiridh sinn làn-fhreagairt thugaibh taobh a-staigh 20 latha-obrach

Ma bhios an rannsachadh air leth toinnte is ma bhios sinn feumach air barrachd na 20 latha-obrach airson a' chùis a rèiteachadh aontaichidh sinn crìoch-ama ùr leibh is cumaidh sinn fios ribh a thaobh adhartais.

Ath-sgrùdadh neo-eisimeileach on taobh a-muigh

Às dèidh dhuibh a dhol tron mhodh-ghearain againn, ma bhios sibh fhathast mì-riaraichte faodaidh sibh tagradh a chur gu Ombudsman Roinn Phoblach na h-Alba (SPSO).

Chan fhaod an t-Ombudsman na leanas a sgrùdadh mar as àbhaist:

• Gearan nach do chrìochnaich am modh-gearain againn fhathast. Feumaidh fios a bhith agaibh air co-dhùnadh ur cùis-gearain, aig ìre 2, mus tog sibh leis an SPSO i. 
• cùisean a thachair, no bha fios agaibh mun deidhinn, o chionn còrr is bliadhna
• cùis a bha no a tha ga breithneachadh sa chùirt

Dè cho fad is a th' agam airson cùis-gearain a thogail?

Mar as àbhaist, feumaidh sibh ur gearan a chur an cèill taobh a-staigh 6 mìosan bhon a thachair a' chùis co-cheangailte ris a' ghearan.

Ma dh'ionnsaicheas sibh gu bheil adhbhar gearain agaibh às dèidh 6 mìosan bhon a thachair a' chùis, bu chòir dhuibh a thogail leinn cho luath is as urrainn dhuibh, agus taobh a-staigh 12 mìos bhon a thachair i. 

Ann an suidheachaidhean air leth, 's dòcha gun tèid againn air cùis-gearain a ghabhail às dèidh na crìoch-ama seo. Ma tha sibh den bharail nach bu chòir crìoch-ama a bhith aig ur cùis-gearain, cuiribh fios thugainn a' mìneachadh an adhbhair.

Taic airson ur cùis-gearain a chur an cèill

Tha sinn a’ tuigsinn gur dòcha nach urrainn dhuibh, no gur mòr leibh, gearan a chur an cèill. Bidh sinn a’ gabhail ri gearanan bho riochdaire an neach a tha mì-riaraichte leis an t-seirbheis againn. Gabhaidh sinn ri gearanan le caraid, neach-dàimh, no neach-tagraidh, ma tha sibh fhèin air cead a thoirt dhaibh.

Gheibhear an tuilleadh fiosrachaidh mu luchd-tagraidh san sgìre agaibh bho Scottish Independent Advocacy Alliance no air am fòn 0131 556 6443.

Tha sinn a' cur romhainn gum bi an t-seirbheis againn furasta a chleachdadh airson a h-uile ball den choimhearsnachd. Ann an còrdadh ri ar dleastanasan air co-ionannachdan reachdail, nì sinn cinnteach gun dèanar gnàthachadh riantanach airson an luchd-cleachdaidh againn a chuideachadh a' ruigsinn is a' cleachdadh nan seirbheisean againn. Ma bhios duilgheadas agaibh le bhith a' cur ur cùis-gearain an cèill, no ma bhios sibh ag iarraidh an fhiosrachaidh seo ann an cànan no cruth eile, leithid ann an cruth-clò mòr, no Braille, cuiribh fios thugainn air 01463 725077 no post-d.

Eadar-mheadhanachadh

Tha sinn ag aithneachadh gum bi suidheachaidhean ann nuair a bhios taic bhon taobh a-muigh a dhìth airson cùis a rèiteachadh. Anns an t-suidheachadh sin, dh'fhaodadh gum mol sinn Lìonra Eadar-mheadhanachaidh na h-Alba airson ar cuideachadh gus fuasgladh reusanta a ruighinn.

Giùlan ris nach gabhar

Tha sinn ag aithneachadh gum faodadh daoine an giùlan fhèin ann an dòighean mì-àbhaisteach nuair a bhios iad fo uallach. Tha sinn cuideachd ag aithneachadh gun cuireadh na h-adhbharan a th' air cùl cùis-gearain ris an dòigh anns an tèid a' chùis a chur an cèill. Ge-tà, tha suidheachaidhean ann nuair nach gabh sinn ris an dòigh-ghiùlain.

Tha an aithris againn air Giùlan Luchd-cleachdaidh Ris Nach Gabhar a' mìneachadh nan dòighean-giùlain ris nach gabh sinn agus na ceumannan a ghabhadh sinn. 

Cuiribh fios thugainn

Stiùireadh air dòighean a dh'fhaodadh sibh fios a chur thugainn

Faodar ceistean is cùisean-gearain air loidhne a chur ann am post-d thugainn.

Ar prìomh Oifisean Sgìreil

Faodaidh sibh fios a chur dhan SPSO:

Aghaidh ri aghaidh

SPSO, 99 McDonald Road, Dùn Èideann EH7 4NS

Sa Phost

SPSO, Freepost SPSO

Fòn: 0800 377 7330
Air loidhne
Làrach-lìn an SPSO

Mas ann mu Bhall-bhùird no Ball-comataidh NatureScot a tha ur cùis-gearain, faodaidh sibh fios a chur gu: 

Coimiseanair airson Bhun-thomhasan Beusail ann am Beatha Phoblach na h-Alba
Thistle House
91 Haymarket Terrace
Dùn Èideann
EH12 5HE

Fòn: 0300 011 0550
Post-d: [email protected]
Làrach-lìn Coimiseanair airson Bhun-tomhasan Beusail

Àrd-shealladh air a' mhodh-ghearain againn

Stiùireadh air a' mhodh-ghearain

Faodaidh sibh cùis-gearain a thogail aig aon de na h-oifisean againn, air a' fòn, air post-d, ann an litir no tron fhoirm air loidhne againn.

Tha modh-gearain le dà ìre againn. Nì sinn ar dìcheall dèiligeadh ris a' chùis gu sgiobalta. Ach ma bhios e follaiseach gum bi rannsachadh mionaideach a dhìth, innsidh sinn dhuibh agus cumaidh sinn fios ribh mar a thèid sinn air adhart. 

Ìre 1: Fuasgladh ann an Làrach nam Bonn 

Nì sinn ar dhìcheall dèiligeadh ris a' chùis-ghearain cho luath is a ghabhas.

Ma bhios sibh mì-riaraichte leis an fhuasgladh againn, faodaidh sibh iarraidh oirnn ur cùis-gearain a rannsachadh aig Ìre 2.

Ìre 2: Rannsachadh

Aig an ìre seo coimheadaidh sinn ri ur cùis-gearain mur an deach a rèiteachadh aig Ìre 1. Cuideachd coimheadaidh sinn ri cuid de chùisean aig an ìre seo sa bhad, ma bhios e follaiseach gu bheil iad toinnte is far am bi rannsachadh mionaideach a dhìth.

Leigidh sinn fios taobh a-staigh 3 làithean-obrach gu bheil ur cùis-gearain againn. Cuiridh sinn ar fuasgladh thugaibh cho luath is a ghabhas. Tachraidh seo ann an nas lugha na 20 latha-obrach mur h-eil deagh adhbhar ann airson barrachd ùine.  

Ombudsman Roinn Phoblach na h-Alba

Às dèidh dhuibh a dhol tron mhodh-ghearain againn, ma bhios sibh fhathast mì-riaraichte faodaidh sibh tagradh a chur gu Ombudsman Roinn Phoblach na h-Alba (SPSO).

Innsidh sinn dhuibh mar a nì sibh seo nuair a chuireas air ar fuasgladh deireannach thugaibh. 

Air fhoillseachadh: 2019