Leugh ann am Beurla / Read in English
Tha sinn air cha mhòr 25% den fhiadh-bheatha againn ann an Alba a chall mar-thà, ach faodaidh sinn piseach a thoirt air cùisean còmhla ri chèile. Tha e math dhuinn fhìn, dhan phlanaid is do dh’fhiadh-bheatha gun gabh sinn cùram ri nàdar. Tha tòrr dòighean sìmplidh ann airson Àite A Dhèanamh Do Nàdar nad bheatha làitheil. Lean ar molaidhean matha an dà chuid dhut fhèin is airson call nàdair a thilleadh.
1. Gàirnealachd do nàdar
Leig leis an duilleach bàsachadh gu nàdarra, na geàrr am feur cho tric, agus fàg geugan is duilleagan far an dèan meanbh-fhrìdean àite dhaibh fhèin annta. Fàg na cinn-sìol air an lus oir ithidh eòin iad is fuirichidh meanbh-fhrìdean annta.
2. Cuir airson an àm ri teachd
Mus fàs an aimsir ro fhuar, ’s e seo an t-àm meacanan is callaidean a chur do mheanbh-fhrìdean is mhamalan a dhùisgeas às an cadal geamhraidh as t-earrach.
3. Fuasglaidhean stèidhichte air nàdar
Tha 63% den charbon gu lèir a tha taisgte san ùir ri lorg san talamh-mhòintich againn - cleachd stuth gàirnealachd gun mhòine airson a gleidhidh. Ma tha siteag compoist agad, na caraich i gu tric oir gheibh iomadh creutair fasgadh an seo.
4. Cuidich eòin na sgìre
Tog taighean-eun is biathadairean, glan an fheadhainn a th’ ann agus lìon iad. Tha biathadairean ceangailte ris an uinneig nan dòigh math air eòin na sgìre fhaicinn. Feuch is biadh a chur ann gu cunbhalach agus fàg uisge ann. Bidh grunn eòlaichean eun a’ fàgail sìol dubh flùir-ghrèine is chridhean flùir-ghrèine ann no chnòthan-talmhainn math, sìol nyjer is measgachadh de shìol a bheir neart seachad.
5. Thoir uisge seachad
Bidh lòn uisge a’ tarraing dhearcan-luachrach, tharbh-nathrach, eun is eile cho math ri losgannan is muileacha-màg. Dhèanadh seann mhias no bobhla uisge air oir uinneig a’ chùis. Cuir geugan no clachan ann mar àite air an laigh meanbh-fhrìdean os cionn an uisge. Dh’fhaodadh reòthadh cruaidh a bhith na thrioblaid do dh’èisg no losgannan is dearcan-luachrach. Seo an t-àm airson sprùilleach sam bith a thoirt às is ball teanais fhàgail air bàrr an uisge gus nach reòthadh e.
6. Obair saor-thoileach do nàdar
’S e dòigh spòrsail a th’ ann diofar a dhèanamh, cho math ri coinneachadh ri caraidean ùra is ùine a chur seachad air a’ bhlàr a-muigh. Ionnsaich mu na cothroman saor-thoileach againn no aig Volunteer Scotland. Bi air do bhrosnachadh le pròiseactan coimhearsnachd ann an àiteachan uaine no tòisich am pròiseact agad fhèin.
7. Cruinnich criomagan
Chòrdadh measan bog no briste ri bruic, sionnaich is eòin. Geàrr am meas na dhà leth is stob air geug e. Ma tha craobhan no callaidean measa nad àite uaine ionadail, fàg na measan no dearcan dhan fhiadh-bheatha. Ma tha pailteas ann, dèan beagan rùrachd dhut fhèin.
8. Dèan diofar
Clàraich na h-eòin, dealanan-dè, losgannan, lusan is eile a chì thu cho math ri gnèithean ionnsaigheach neo-dhùthchasach. Tha e soirbh is spòrsail – agus tha sgrùdaidhean gu leòr ri dhèanamh air a’ fòn agad. Is urrainn dhutsa diofar a dhèanamh.
9. Ionnsachadh sa bhlàr a-muigh
’S fhiach ùine a chosg air a’ bhlàr a-muigh as t-fhoghar. Feuch tòrachd nàdair, cruinneachadh dhuilleagan no gheanmthan-chnò airson obair-ealain, dèan taigh bhiastagan no thoir sùil a-muigh feuch am faic thu atharrachadh nan ràithean. Thoir sùil air aplacaidean lusan no eun.
10. Cuairtean san sgìre
Tha iomadh cuairt, slighe is pàirc air an stairsnich againn. Tha raointean-uaine math airson fois a ghabhail, cuairt leis a’ chù no an teaghlach agus ionnsachadh sa bhlàr a-muigh. Tha fiadh-bheatha ri fhaicinn cuideachd. Stad, èist is faigh tlachd à greiseag shìtheil.
11. Tha e math dhut
Tha mòran againn a’ cur an cèill nam buannachdan slàinte is slàinte-inntinn an cois ùine air a’ bhlàr a-muigh. Bidh sinn a’ leigeil uallach dhinn, a’ gabhail fois, a’ faighinn neart agus a’ neartachadh ar cuid slàinte. Tha nàdar gar dìon is sinn fhèin a’ dìon nàdar.